Hiệu ứng đoàn tàu (Bandwagon Effect) là gì? Sự ra đời của Hiệu ứng đoàn tàu

Hiệu ứng Bandwagon được biết là một trong những hiệu ứng tâm lý, nó còn gọi hiệu ứng chạy theo xu hướng và mốt, xảy ra khi con người tiếp nhận thông tin từ người khác và bắt chước theo một cách vô thức. Chúng ta có thể thấy hiệu ứng Bandwagon xuất hiện trong rất nhiều lĩnh vực, từ social media, F&B, thời trang, âm nhạc… Vậy Bandwagon là gì? Ứng dụng của bandwagon trong marketing như thế nào?

Bandwagon là gì

Bandwagon mang nghĩa gốc là một đoàn tàu/ xe dùng để chuyên chở các đoàn diễu hành, gánh xiếc hay cái đoàn giải trí lưu diễn. Bandwagon còn được hiểu như một thuật ngữ mô tả hiệu ứng đoàn tàu. Hiệu ứng này chính là khuynh hướng con người tiếp nhận một dạng hành vi, phong cách hay thái độ nào đó vì phần đông người khác đang làm như vậy. “Đoàn tàu” càng kéo được nhiều người thì toa sẽ tiếp tục được kéo dài và càng nhiều người sẽ tự nối tiếp tạo thành các toa càng dài phía sau.

Xét trên phạm trù kinh tế,Bandwagon được hiểu như một khái niệm mô tả tình huống khi giá cả một loại mặt hàng giảm, thì nhu cầu của một số người mua sẽ tăng lên, sau đó, những người khác bắt đầu chạy theo phản ứng của số đông và tăng nhu cầu của mình. Do đó, khi hiệu ứng này tồn tại, đường cầu của thị trường không chỉ là tổng các đường cầu cá nhân, mà còn dịch ra xa hơn, nhu cầu trở nên vượt quá mức dự kiến.

Hiệu ứng đoàn tàu thường dễ nhận thấy trong các thị trường đang tăng trưởng và thời kì bong bóng giống như thị trường crypto giai đoạn 2017. Tại thời điểm đó tổng khối lượng giao dịch của thị trường tiền số có mức trung bình 3 tỷ đô/ngày, xấp xỉ, thậm chí có dấu hiệu vượt được cổ phiếu có lượng giao dịch lớn nhất thế giới lúc bấy giờ là Apple với 4 tỷ đô /ngày.

Xét trên phạm trù tâm lý, Bandwagon được xem là một hiệu ứng tâm lý, mà khi ai đó mắc phải, hành động của họ sẽ bị chi phối chủ yếu đám đông, thậm chí đôi khi hành động đó trái ngược với niềm tin của họ. Dựa trên góc độ này, hiệu ứng đoàn tàu Bandwagon có ý nghĩa rộng lớn, có thể áp dụng trong nhiều lĩnh vực đặc biệt trong chính trị và kinh tế khi điều chỉnh hành vi của con người. Về khía cạnh này Bandwagon ngoài cái tên hiệu ứng đoàn tàu thì thường xuyên được gọi với cái tên là hiệu ứng “5 con khỉ và 1 nải chuối”.

Khái niệm hiệu ứng đoàn tàu

Sự ra đời của Hiệu ứng đoàn tàu

Thuật ngữ “đoàn tàu” dùng để chỉ một chiếc xe chở một ban nhạc qua một cuộc diễu hành. Trong thế kỉ 19, một nghệ sĩ giải trí tên Dan Rice đã đi du lịch khắp đất nước để vận động cho Tổng thống Zachary Taylor. Đoàn tàu của Rice là trung tâm các sự kiện chiến dịch của ông, Rice đã khuyến khích những người trong đám đông “nhảy lên đoàn tàu” và ủng hộ Taylor.

Sau khi chiến dịch thành công, việc Taylor đắc cử tổng thống khiến cho các chính trị gia sau này sử dụng đoàn tàu trong chiến dịch của họ với hi vọng có kết quả tương tự. Vào đầu thế kỉ 20, các đoàn tàu rất phổ biến trong các chiến dịch vận động chính trị, “nhảy lên đoàn tàu” đã trở thành một từ ngữ mang tính chỉ trích để mô tả hiện tượng xã hội muốn trở thành một phần của đám đông kể cả khi nó đi ngược lại với những nguyên tắc hoặc niềm tin của một người.

Ảnh hưởng của hiệu ứng đoàn tàu

Hiệu ứng đoàn tàu len lỏi vào nhiều khía cạnh của cuộc sống, từ thị trường chứng khoán, xu hướng thời trang cho đến hâm mộ thể thao. Trong thời kì Bong bóng Dotcom (hay bong bóng Y2K) cuối những năm 1990, hàng chục công ty khởi nghiệp công nghệ nổi lên không có kế hoạch kinh doanh khả thi, không có sản phẩm hay dịch vụ nào sẵn sàng đưa ra thị trường, trong nhiều trường hợp không gì khác hơn là một cái tên (thường là thứ gì đó nghe có vẻ công nghệ “. com “hoặc” .net “là hậu tố).

Mặc dù thiếu tầm nhìn và phạm vi, các công ty này đã thu hút hàng triệu đô la đầu tư phần lớn nhờ hiệu ứng đoàn tàu.

Sử dụng hiệu ứng bandwagon trong marketing

Một case study rất nổi tiếng từ hiệu ứng Bandwagon đó là thành công trong chiến lược marketing của Oppo khi mời Sơn Tùng M-TP làm đại sứ thương hiệu. Thậm chí, thời điểm Oppo xuất hiện khiến Samsung lo ngại sẽ bị soán mất ngôi trên thị trường smartphone. Oppo đã rất tinh tế và cực kỳ chịu chi, đầu tư khai thác triệt để hình ảnh thông qua Sơn Tùng MTP. Rất nhiều bạn trẻ mua dòng điện thoại mới này vì chỉ đơn giản thấy “thần tượng của mình sử dụng và bắt chước theo. Nhờ hiệu ứng đoàn tàu, Oppo dần chiếm được thị phần, trực tiếp cạnh tranh với các ông lớn.

Xuất hiện phổ biến – sử dụng chiến thuật khan hiếm

Một chiến thuật quan trọng của hiệu ứng bandwagon là nhận thức sự phổ biến. Nếu đang kinh doanh, hãy cố gắng để sản phẩm xuất hiện phủ sóng trên thị trường như thể sản phẩm này rất nổi tiếng và là sự lựa chọn mà nhiều người khác hướng tới. Hạn chế các mặt hàng/sản phẩm có sẵn trong cửa hàng để khuyến khích hành vi mua hàng. Hiệu ứng tâm lý này tương tự khi bạn đặt phòng khách sạn và nhận được thông báo “chỉ còn 1 phòng duy nhất”!

Sự khan hiếm, cấp bách không chỉ khiến bạn muốn đặt chỗ mà còn khiến bạn nghĩ rằng đây phải là một sự lựa chọn tốt.

Thống trị thị trường – ở khắp mọi nơi

Càng nhiều người mua sắm nhìn thấy thương hiệu của bạn, họ càng dễ dàng nhận ra thương hiệu đó và do đó, họ sẽ nhận ra thương hiệu đó càng phổ biến. Càng nhiều người đánh giá nó là phổ biến, thì hiệu ứng càng mạnh, có nghĩa là quả cầu tuyết bán hàng.

Một ví dụ nữa về khách sạn, bất kỳ người yêu thích du lịch nào cũng sẽ tìm kiếm các nền tảng khác nhau để tìm kiếm ưu đãi tốt nhất/ Và nếu cùng một khách sạn được liệt kê trên booking.com, Trivago, Expedia và nhiều trang hơn thế nữa, thì nhà nghỉ sẽ có xu hướng đặt phòng đó hơn khách sạn cụ thể.

Thống trị mạng xã hội

Cung cấp cho người mua hàng và người tiêu dùng lý do để ‘nhảy vào cuộc chiến’ mua hàng bằng cách đem thương hiệu của bạn vào các cuộc thảo luận của họ trên các phương tiện truyền thông xã hội.

Hiệu ứng bandwagon phát huy hết tác dụng trên các nền tảng xã hội, đặc biệt có hiệu quả với các influencer – những nhân vật có hàng triệu fans và dễ dàng tạo xu hướng, khiến người khác làm theo.

Các khách sạn sang trọng thậm chí còn cung cấp dịch vụ lưu trú qua đêm miễn phí cho những người có ảnh hưởng này chỉ để họ chia sẻ hình ảnh về các phòng và tiện nghi của khách sạn, khuyến khích các followers khác theo dõi và làm theo.

Tìm hiểu thêm:

Sử dụng hiệu ứng bandwagon trong marketing

Xuất hiện đáng tin cậy – xây dựng uy tín

Làm nổi bật các feedback tích cực từ khách hàng cũng như các số liệu thống chính để xây dựng lòng tin, sự uy tín, chứng minh giá trị của thương hiệu. Điều này đặc biệt quan trọng trong môi trường bán hàng trực tuyến.

Có thể thấy ngành công nghiệp khách sạn đã làm rất tốt điều này. Trên trang booking.com có hàng trăm bài đánh giá của các nhà nghỉ dưỡng trên mỗi danh sách.

Sự nguy hiểm của hiệu ứng bandwagon là gì

Điều gì tốt cho số đông, có thể không tốt cho bạn. Không có một cách tiếp cận chung nào phù hợp cho mỗi người. Việc đưa ra quyết định và hành vi dựa trên các chuẩn mực được xã hội chấp nhận, có thể gây bất lợi cho chính bạn.

Mặc dù việc hỏi ý kiến hoặc nghiên cứu quan điểm của người khác có thể giúp tạo ra một đánh giá toàn diện, nhưng không ai thực sự hiểu được vị trí của bạn ngoại trừ bạn. Do đó, điều quan trọng là chúng ta không nên đặt quá nhiều niềm tin vào xu hướng hay sự bột phát nhất thời mà phải tự đánh giá các giá trị của các ý tưởng và hành vi của bản thân.

Làm thế nào chúng ta có thể tránh hiệu ứng bandwagon?

Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn hiệu ứng bandwagon, nhưng chúng ta có thể chống lại chúng. Hãy cẩn trọng trong khi đưa ra mọi quyết định, cho bản thân thời gian xem xét tổng quan và toàn diện các tín hiệu xã hội. Tập suy nghĩ phản biện và bình tĩnh khi ý tưởng hoặc hành vi có thể không đúng về mặt đạo đức hoặc tình huống.

Đưa ra quyết định một cách độc lập nhưng hãy đánh giá chúng và đưa ra quyết định cuối cùng của bạn trong một môi trường mà bạn không cảm thấy bị áp lực bởi những người khác.

Xem xét các lựa chọn thay thế – đừng ngại đi ngược lại quan điểm của số đông, bạn có thể thấy giải pháp hoàn hảo hoàn toàn trái ngược với những gì mọi người đang làm hoặc suy nghĩ.

Lời kết

Trên đây là bài viết “Bandwagon là gì? Những điều cần biết về hiệu ứng đoàn tàu Bandwagon”, hy vọng bạn sẽ có thêm những kiến thức bổ ích liên quan đến Bandwagon, và hãy thật tỉnh táo trước những sự kiện trong cuộc sống nói chung và trong thị trường crypto nói riêng, để có thể đảm bảo sự an toàn về bản thân và về số vốn của bạn nhé!

Xem thêm: