Zero-knowledge Proof là gì? Những điều cần biết về công nghệ ZKP

Với sự phát triển của kỹ thuật, phạm vi hoạt động của việc gian lận cũng tăng lên. Theo đó, giữ vững các giao thức bảo mật là một trong các việc được giao chính trong quá trình giao dịch. Dù blockchain đã là một cải tiến đầy cam kết, tuy nhiên mọi người cũng cần các quy chuẩn bảo mật thêm vào để duy trì bảo mật trong các giao dịch. Một trong số đó là zero knowledge proof.

Zero-knowledge proof (zkp) là gì?

Zero-knowledge proof (zkp) là một kỹ thuật mật mã học, quan trọng hoạt động của nó là cách mà một bên có thể chỉ ra với bên khác (người xác minh làm rõ) rằng họ biết một trị giá x, mà không nhất thiết hé lộ bất cứ tin tức nào ngoài thực tế họ biết trị giá x.

Zero-knowledge proof (zkp) là gì?

Ứng dụng của zero knowledge proof trong blockchain

Xác nhận thông tin

Quyền riêng tư và quyền làm chủ thông tin có thể được giữ vững bằng giải pháp sử dụng các biện pháp dựa theo zero knowledge proof với xác minh thông tin xác thực nặc danh. Một vài app có khả năng phát triển đến đã bỏ phiếu, tố cáo, hồ sơ riêng tư, chăm sóc sức khỏe,…

Trò chuyện ẩn danh

Các giao dịch tiền điện tử có khả năng được thực hành không để lộ danh tính thực thụ bằng phương pháp sử dụng các sàn được sự trợ giúp của zero knowledge proof. Trong không gian tài chính truyền thống, ngân hàng ING nằm tại Phần Lan dùng zero knowledge proof để minh chứng một con số nằm trong một khuôn khổ mà không hé lộ con số thực tiễn.

Defi

Zero knowledge proof cho phép các cơ sở tổ chức đấu giá một cách phi tập trung. Cho vay và đi vay trong defi có khả năng được bảo quản bằng các hợp đồng thông minh dựa theo chứng cứ không có kiến thức để giám sát hành động tài chính.

Ưu và nhược điểm của zero-knowledge proof (zkp)

Giống như toàn bộ các dạng kỹ thuật khác, zero-knowledge proof (zkp) cũng có hàng loạt điểm mạnh và giới hạn riêng:

Ưu điểm của zero knowledge proof (zkp)

Năng lực phát triển cho blockchain: các giải pháp zk rollup áp dụng công nghệ zkp để tăng thông lượng và có thể phát triển cho các blockchain layer 1, một số dự án đầu tư tiêu biểu là starknet, loopring và zksync.
Quyền riêng tư và bảo mật: kỹ thuật zero-knowledge proof (zkp) giúp xác thực tính toàn bộ và đúng của thông tin mà không cần hé lộ các dữ liệu quan trọng, do vậy ngoài sử dụng trong các layer 2 giúp tăng khả năng phát triển. Kỹ thuật zero-knowledge (zkp) còn được sử dụng trong các lớp ứng dụng về bảo mật và quyền riêng tư, ví dụ: monero, zcash,…

Nhược điểu căn bản của zero knowledge proof

Khả năng phát triển: mọi giao dịch dùng nền tảng giải pháp zero-knowledge proof có liên quan đến một số giao tiếp và bài dịch, vì lý do đó tiêu tán quá nhiều nhiều năng lượng tính toán. Chuyện này vận hành như một giới hạn cố hữu đối với khả năng phát triển của các giải pháp bằng những zero-knowledge proof.
Bảo mật hoàn toàn: bằng chứng không có kiến thức bồi hoàn nhiều năng lượng của thông tin cho khách hàng, nhưng giả sử khách hàng quên hoặc mất thông tin, thông tin đó sẽ bị mất mãi mãi. Nếu thỏa thuận bảo hiểm hoặc di chúc được ký kết trên một hợp đồng thông minh bằng phương pháp dùng nền tảng giải pháp bằng chứng không có kiến thức, thì khả năng tiếp cận hợp đồng nhiều khả năng bị vô hiệu hóa.
Tiêu chuẩn: bây giờ, không có điểm xét tuyển hoặc ngôn ngữ mẹ đẻ cho các giải pháp bằng những zero knowledge proof. Đại đa số các phát minh đã được xây dựng trên chuỗi siled với các vai trò giới hạn. Nhờ đó, việc sử dụng vô số zero-knowledge proof vẫn còn một cự li khá xa.

Xem thêm:

Các blockchain sử dụng kỹ thuật cao zero-knowledge proof (zkp)

Secret network

Secret network là căn cứ smart contract giấu tên thứ nhất khởi chạy mainnet. Secret network thi hành tính trong trusted execution environments (tee) để có được sự bảo mật, riêng tư tốt hơn.

Về chủ đạo, tee là 1 phần của máy tính có khả năng chạy tính và lưu trữ thông tin mà kể cả chủ sở hữu của máy tính cũng chẳng thể truy cập được. Việc này cho phép các node trên mạng internet thực hành các phép toán trong lúc vẫn giữ các đầu vào, đầu ra ở tình trạng được mã hóa hoàn toàn.

Các blockchain sử dụng kỹ thuật cao zero-knowledge proof (zkp)

Sau đợt nâng cấp lớn vào quý 4/2021, secret network đang lạc quan gia tăng hệ thống cho riêng bản thân mình gồm nhiều sector khác nhau như: lending protocol, nft marketplace, liquid staking protocol,.

Dydx

Dydx là một trading platform được xây dựng trên starkex. Nền tảng giúp đỡ giao dịch nhiều loại sản phẩm sinh như: spot trading (giao ngay), margin (ký quỹ) và perpetuals (hợp đồng không thời hạn).

Dydx hiện sở hữu tvl $960m và khối lượng giao dịch đời thường giao động xung quanh mức $500m, có thể xem dydx là một sàn giao dịch phái sinh phi tập trung tốt nhất ở thời điểm hiện tại.

Immutable x

Immutable x là một validium (zk rollup tuy nhiên tích trữ thông tin off-chain nhiều hơn) cho nft trên ethereum. Immutable được xây dựng trên starkex. Ngày nay, ứng dụng phần lớn của chúng là giao dịch nft và các công việc có liên quan đến nft khác như minting.

Immutable x là một nft protocol nổi bật áp dụng công nghệ zk rollup của starkex. Nhìn chung, immutable x vẫn còn vô cùng nhiều chỗ cần khắc phục để lôi kéo thêm khách hàng vì khối lượng giao dịch của platform vẫn ít hơn đôi lần so với opensea (bình quân từ $50m đến $100m hằng ngày hằng giờ).

Mina protocol

Mina protocol được biết với tên trước đó là coda protocol, mina protocol được hình thành bởi hai chuyên gia là Evan Shapiro và Izaac Meckler. Sau gần 3 năm phát triển, mina protocol đã chính thức mainnet vào giữa tháng 3 năm 2021.

Mina protocol đồng thời là quy mô đầu tư nhận được đầu tư từ nhiều vc lớn trong ngành như multicoin capital, polychain capital, coinbase ventures…

Mina protocol là một smart contract platform sử dụng kỹ thuật cao zkp được thiết kế để có kích cỡ không thay đổi là 22kb, kích cỡ bằng những tweet. Nếu thi hành hoá được cột mốc này, mina protocol sẽ là blockchain nhẹ nhất trên toàn cầu. Đương nhiên đó là một tương lai xa. Hiện nay, quy mô đầu tư còn đang sống trong thời kỳ phát triển đầu tiên và vẫn chưa trợ giúp smart contract.

Polygon

Polygon cũng là một vấn đề quan trọng khác trong không gian zk rollup. Vào tháng 8 năm 2021, nhóm đã mua lại thành công hướng giải quyết zk rollup hermez network với giá $250m. 30 ngày sau, polygon lần đầu tiên giới thiệu nightfall, một rollup tập trung vào quyền riêng tư được xây dựng với sự cộng tác của ey.

Vào ngày 16 tháng 11 năm 2021, polygon cũng đã mai mối phương án zk rollup miden để phát triển quy mô ethereum và giúp đỡ các dapp tập trung vào các tình huống dùng như chiến game, nft và mạng xã hội.

Về chủ đạo, polygon đang tiến hành 3 rollup để phụng sự các mục tiêu riêng biệt:

Polygon hermez (zk rollup).
Polygon nightfall (zk rollup vào quyền riêng tư, cộng tác với ernst & young).
Polygon miden (dựa theo stark, evm rollup).

Trên đây là toàn bộ thông tin về zero-knowledge proof (zkp) mà học viện đầu tư muốn chia sẻ đến bạn. Hy vọng nó sẽ hữu ích đối với bạn. Đừng quên theo dõi các bài viết của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức mới nhé.

Xem thêm: