Uniswap là gì? Tìm hiểu cách thức hoạt động của Uniswap

Uniswap là một giao thức được phát triển trên nền tảng Ethereum. Nó cho phép swap (hoán đổi) các loại token theo chuẩn ERC-20 với nhau mà không cần đến sự tham gia của người mua và người bán. Vậy cụ thể Uniswap là gì? Và cách thức nó hoạt động ra sao? Chúng ta sẽ cùng xem thêm trong bài viết dưới đây nhé.

Giới thiệu:

Các sàn giao dịch tập trung đã là trụ cột của thị trường tiền điện tử trong nhiều năm. Chúng cung cấp thời gian giải quyết nhanh chóng, khối lượng giao dịch cao và liên tục cải thiện tính thanh khoản. Tuy nhiên, có một thế giới song song đang được xây dựng dưới dạng các giao thức phi tín nhiệm. Các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) không yêu cầu những bên trung gian (middleman) hoặc người giám sát để tạo điều kiện giao dịch.

Do những hạn chế cố hữu của công nghệ blockchain, việc xây dựng các DEX có ý nghĩa cạnh tranh với các sàn giao dịch tập trung là một thách thức. Hầu hết các DEX có thể cải thiện cả về hiệu suất và trải nghiệm người dùng.

Nhiều nhà phát triển đã suy nghĩ về những cách thức mới để xây dựng DEX. Một trong những tiên phong trong việc này là Uniswap. Cách thức hoạt động của Uniswap có thể khó hiểu hơn một chút so với DEX truyền thống. Tuy nhiên, chúng ta sẽ sớm thấy rằng mô hình này mang lại một số tiện ích hấp dẫn.

Với kết quả của sự đổi mới này, Uniswap đã trở thành một trong những dự án thành công nhất nằm trong phong trào Tài chính phi tập trung (DeFi).

Hãy xem Uniswap là gì, nó hoạt động như thế nào và cách bạn có thể hoán đổi token trên đó đơn giản bằng ví Ethereum.

Giới thiệu về Uniswap

Uniswap là gì?

Uniswap là một giao thức hoán đổi phi tập trung được xây dựng trên Ethereum Nói chính xác hơn, nó là một giao thức thanh khoản tự động. Không có orderbook hoặc bất kỳ bên tập trung nào được yêu cầu để thực hiện giao dịch. Uniswap cho phép người dùng giao dịch mà không cần các bên trung gian, với mức độ phi tập trung cao và khả năng chống kiểm duyệt.

Nhưng làm thế nào để giao dịch xảy ra mà không có orderbook? Đúng vậy, Uniswap hoạt động bằng một mô hình liên quan đến các nhà cung cấp thanh khoản tạo ra các pool thanh khoản. Hệ thống này cung cấp một cơ chế định giá phi tập trung về cơ bản giúp cải thiện độ chuyên sâu của orderbook. Họ sẽ tìm hiểu cách thức hoạt động chi tiết hơn. Hiện tại, chỉ cần lưu ý rằng người dùng có thể hoán đổi liền mạch giữa các token ERC-20 mà không cần orderbook.

Vì giao thức Uniswap được phi tập trung hóa nên không có quy trình niêm yết. Về cơ bản, bất kỳ token ERC-20 nào cũng có thể được khởi chạy miễn là có sẵn một pool thanh khoản cho các trader. Do đó, Uniswap cũng không tính phí niêm yết. Theo một nghĩa nào đó, giao thức Uniswap hoạt động như một loại hàng hóa công cộng.

Giao thức Uniswap được Hayden Adams tạo ra vào năm 2018. Nhưng công nghệ cơ bản đã truyền cảm hứng cho việc triển khai của nó lần đầu tiên được mô tả bởi Vitalik Buterin – nhà đồng sáng lập Ethereum.

Tìm hiểu thêm:

Cách thức hoạt động của Uniswap:

Uniswap hoạt động như thế nào?

Uniswap bỏ lại đằng sau kiến trúc truyền thống của sàn giao dịch kỹ thuật số rằng nó không có orderbook. Nó hoạt động với một thiết kế có tên là Constant Product Market Maker, là một biến thể của mô hình có tên là Automated Market Maker (AMM – nhà tạo lập thị trường tự động).

Các AMM là các hợp đồng thông minh hold dự trữ thanh khoản (hoặc các pool thanh khoản) mà các trader có thể giao dịch chống lại. Các khoản dự trữ này được tài trợ bởi các nhà cung cấp thanh khoản. Bất kỳ ai cũng có thể là một nhà cung cấp thanh khoản gửi một giá trị tương đương của hai token trong pool. Đổi lại, các trader trả một khoản phí cho pool, sau đó được phân phối cho các nhà cung cấp thanh khoản theo vốn góp của họ trong pool.

Vì vậy, hãy xét đến pool thanh khoản ETH / USDT. Chúng ta sẽ gọi phần ETH của pool là x và phần USDT là y. Uniswap lấy hai đại lượng này và nhân chúng để tính tổng thanh khoản trong pool. Hãy gọi đây là k. Ý tưởng cốt lõi đằng sau Uniswap là k phải không đổi, nghĩa là tổng thanh khoản trong pool là không đổi. Công thức cho tổng thanh khoản trong pool là:

x * y = k

Vậy, điều gì sẽ xảy ra khi ai đó muốn giao dịch? Hãy xem một ví dụ về cách thức hoạt động của Uniswap :

Giả sử Mai mua 1 ETH với giá 300 USDT bằng cách sử dụng pool thanh khoản ETH / USDT. Bằng cách đó, cô ấy tăng phần USDT của pool và giảm phần ETH của pool. Điều này có nghĩa là giá ETH sẽ tăng lên. Tại sao? Có ít ETH hơn trong pool sau giao dịch và chúng ta biết rằng tổng thanh khoản (k) phải không đổi. Cơ chế này là yếu tố quyết định giá cả. Cuối cùng, giá phải trả cho ETH này dựa trên mức độ dịch chuyển của một giao dịch nhất định giữa x và y.

Cần lưu ý rằng mô hình này không chia tỷ lệ tuyến tính. Trên thực tế, lệnh càng lớn, nó càng làm thay đổi sự cân bằng giữa x và y. Điều này có nghĩa là các câu lệnh lớn hơn trở nên đắt hơn theo cấp số nhân so với các câu lệnh nhỏ hơn, dẫn đến số tiền trượt giá ngày càng lớn. Điều đó cũng có nghĩa là lượng thanh khoản càng lớn thì càng dễ dàng xử lý các lệnh lớn. Tại sao? Trong trường hợp đó, sự dịch chuyển giữa x và y càng nhỏ.

Kết quả của sự cải tiến này, Uniswap đã trở thành một trong những dự án thành công nhất nằm trong phong trào DeFi.

Giải thích về cơ chế hoán đổi token của UnisWsap:

Có thể bạn đang cảm thấy khó hiểu về cơ chế hoán đổi token của Uniswap, bạn có thể hình dung thế này. Giả sử bạn đang có $1,000 ETH và bạn đang muốn đổi số ETH đó sang HAKKA. Theo cách thông thường, bạn sẽ tìm đến các sàn CEX/DEX để tìm người bán HAKKA và mua nó. Cách này thì đơn giản rồi. Nhưng Uniswap thì cơ chế sẽ khác. Bạn vẫn có thể nhận được HAKKA với cơ chế như sau.

Hãy tưởng tượng bạn có ETH, để nhận được HAKKA thì phải có một nguồn nào đó cung cấp. Bạn đưa cho họ ETH và họ trả bạn HAKKA với tỷ giá định sẵn. Vì không phải sàn CEX/DEX nên chắc chắn bạn không thể mua từ người khác được rồi. Như vậy phương án là sẽ tạo ra một kho chứa đồng HAKKA đó. Để mỗi khi có người nào cần hoán đổi, lượng HAKKA sẽ lấy từ kho đó ra. Đó được gọi là Liquidity Pool.

Nhưng vấn đề là làm thế nào để các pool đó có lượng HAKKA bỏ vào đó? Bản thân Uniswap sẽ không thể tự bỏ HAKKA vào đấy được. Lúc này phương án sẽ là kêu gọi sự đóng góp của các NĐT. Và đương nhiên, để khuyến khích NĐT bỏ HAKKA và pool chung đó, họ phải nhận được lại phí. Đó chính là mức phí 0.3% mà mình đã nói ở bên trên. Đồng thời, khi họ bỏ vào đó lượng HAKKA, họ sẽ được nhận về một lượng Liquidity Pool Token. Chi tiết về phần này mình sẽ nói rõ hơn ở phần sau nhé.

Như vậy là đã có pool cung cấp token cần hoán đổi rồi. Lúc này việc swap sẽ được tiến hành. Và giá sẽ căn cứ theo như công thức mà mình đã trình bày ở phần trên.

Làm thế nào để Swap Token sử dụng UnisWap:

Để swap token sử dụng Uniswap khá đơn giản. Bạn sẽ cần sử dụng một dạng ví hỗ trợ chuẩn ERC-20, MetaMask là một ví dụ.

Do đó, bạn có thể swap tokens hoặc thêm token vào nhóm thanh khoản Uniswap. Lúc này, bạn sẽ cần lựa chọn một cặp token, trong đó một token là cái bạn đang có và một token mà bạn muốn swap. Sau đó, bạn sẽ cần phê duyệt giao dịch bằng ví của mình và xác nhận việc hoán đổi này. Việc hoán đổi này sẽ mất thêm một số khoản phí của mạng lưới Ethereum nhé.

Swap Token sử dụng UnisWap

Ra mắt và chương tình Airdrop Token Uni:

Vào tháng 9/2020, Uniswap đã ra mắt token riêng của họ với mã là UNI. Tại thời điểm đó, họ đã mở một chương trình airdrop 400 UNI cho các ví thực hiện giao dịch trên nền tảng Uniswap trước ngày 1/9/2020.

Từ việc phân phối 150 triệu token UNI, khoảng 66 triệu token đã được xác nhận trong 24 giờ đầu tiên sau đợt airdrop. Sau khi phân phối 40% số lượng token trong năm đầu tiên, nó sẽ giảm dần 10% trong mỗi năm tiếp theo, cho đến khi tất cả các mã thông báo đã được phân bổ hết.

Uniswap có kế hoạch phân phối tổng cộng giới hạn là 1 tỷ UNI trong vòng 4 năm. Trong đó:

Với 60% dành để phân phối cho cộng đồng.
21,5% được phân bổ cho nhân viên Uniswap.
Và 18,5% còn lại dành cho các nhà đầu tư và cố vấn.

Là một mã thông báo quản trị, UNI cho phép chủ sở hữu:

Bỏ phiếu về cách giao thức được vận hành.
Sở hữu ngay lập tức quyền quản trị Uniswap, kho UNI cộng đồng, chuyển đổi phí giao thức, eth ENS, danh sách mặc định Uniswap (tokens.uniswap.eth) và mã thông báo thanh khoản SOCKS.

Đến đay chúng ta đã biết được Uniswap là gì? Uniswap là một giao thức hoán đổi sáng tạo được xây dựng trên Ethereum. Nó cho phép bất kỳ ai có ví Ethereum hoán đổi token mà không cần sự tham gia của bất kỳ bên trung tâm nào.

Mặc dù nó có những hạn chế riêng, nhưng công nghệ này có thể có một số ý nghĩa thú vị đối với tương lai của việc hoán đổi token phi tín nhiệm. Khi các giải pháp khả năng mở rộng Ethereum 2.0 hoạt động trên mạng lưới, Uniswap cũng có thể được hưởng lợi từ chúng.

Xem thêm: