Cẩm nang về lưu ký chứng khoán

“Lưu ký chứng khoán” là cụm từ quá quen thuộc với những ai đã tham gia hoặc có quan tâm tới thị trường chứng khoán. Nhưng đối với những người mới bắt đầu thì đây là một khái niệm khá mới mẻ và khó hiểu. Cùng chúng tôi tìm hiểu nào!

Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là việc nhận chứng khoán do khách hàng gửi, bảo quản chứng khoán cho khách hàng và giúp khách hàng thực hiện các quyền đối với chứng khoán gồm: quyền bỏ phiếu, quyền nhận lãi, vốn gốc trái phiếu, quyền nhận cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu, cổ tức bằng tiền, quyền mua cổ phiếu phát hành thêm, quyền chuyển đổi trái phiếu chuyển đổi…

Chứng khoán được lưu ký sẽ ghi nhận vào tài khoản lưu ký chứng khoán đứng tên nhà đầu tư. Khi chứng khoán được giao dịch, tài khoản của nhà đầu tư sẽ ghi tăng hoặc giảm mà không cần phải trao tay tờ chứng chỉ chứng khoán.

Khái niệm lưu ký chứng khoán

Xem thêm:

Tại sao phải lưu ký chứng khoán?

Lưu ký chứng khoán là điều kiện tiên quyết để có chiếc vé vào cửa thị trường chứng khoán.
Tiết kiệm chi phí in ấn chứng chỉ, bảo quản chứng chỉ chứng khoán.
Tránh tình trạng chứng khoán bị hư hỏng, mất cắp hoặc thất lạc.
Đảm bảo thanh toán nhanh, góp phần tăng vòng quay vốn của thị trường và của nhà đầu tư.
Giảm rủi ro cho hoạt động của thị trường.

Thành viên lưu ký chứng khoán

Các thành viên lưu ký gồm các công ty chứng khoán và các ngân hàng thương mại đã được Uỷ Ban Chứng Khoán Nhà Nước cấp phép hoạt động lưu ký và đăng ký làm thành viên lưu ký của Sở giao giao dịch chứng khoán (HSX và HNX).

Việc lưu ký chứng khoán sẽ bắt đầu bằng các thủ tục mở tài khoản lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký. Các chứng khoán sau khi lưu ký tại thành viên lưu ký sẽ được thành viên lưu ký tái lưu ký tại Sở giao dịch chứng khoán.

Sau khi thành viên hoàn tất việc tái lưu ký tại Sở giao dịch chứng khoán thì chứng khoán đó mới được phép giao dịch. Chứng khoán lưu ký nhà đầu tư được cất giữ tại kho của Sở giao dịch chứng khoán dưới dạng quản lý tổng hợp. Chứng khoán nhà đầu tư lưu ký tại Sở giao dịch chứng khoán được quản lý riêng biệt với chứng khoán của chính thành viên lưu ký.

Hồ sơ đăng ký lưu ký chứng khoán

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ để lưu ký chứng khoán

Để lưu ký chứng khoán, khách hàng cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết sau:
Số cổ đông hay Giấy chứng nhận sở hữu cổ phần (bản gốc).
CMND/Hộ chiếu (bản phô tô và bản gốc để đối chiếu) nếu khách hàng là cá nhân hoặc Giấy đăng ký kinh doanh (bản phô tô có công chứng) nếu khách hàng là tổ chức.
Phiếu để gửi chứng khoán theo mẫu do sàn giao dịch cung cấp.

Bước 2: Thực hiện lưu ký chứng khoán

Trường hợp khách hàng đã có tài khoản giao dịch tại sàn giao dịch: Quý khách hàng mang Hồ sơ lưu ký chứng khoán trực tiếp đến Sàn giao dịch để thực hiện thủ tục lưu ký.
Trường hợp khách hàng chưa có tài khoản giao dịch tại sàn giao dịch: Quý khách hàng cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ cần thiết theo yêu cầu của hồ sơ mở tài khoản giao dịch chứng khoán và hồ sơ lưu ký chứng khoán. Khách hàng sẽ đến sàn giao dịch để mở tài khoản giao dịch và lưu ký chứng khoán.

Hiệu lực lưu ký chứng khoán

Lưu ký chứng khoán có hiệu lực từ thời điểm Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) thực hiện hạch toán trên tài khoản lưu ký chứng khoán liên quan của thành viên mở tại VSD.

Việc hạch toán, chuyển khoản chứng khoán bằng bút toán ghi sổ giữa các tài khoản lưu ký chứng khoán của thành viên hoặc khách hàng lưu ký tại VSD có hiệu lực pháp lý như đối với chuyển giao chứng khoán vật chất và được pháp luật thừa nhận.

Chứng khoán chưa giao dịch bán khi chưa được VSD hạch toán vào tài khoản chứng khoán giao dịch của thành viên.

Hiệu lực lưu ký chứng khoán

Quy chế lưu ký chứng khoán

Việc lưu ký chứng khoán được quản lý theo hai cấp: khách hàng lưu ký chứng khoán tại thành viên lưu ký và thành viên lưu ký tái lưu ký chứng khoán khách hàng tại VSD.

Thành viên lưu ký nhận lưu ký chứng khoán của khách hàng với tư cách là người được khách hàng uỷ quyền thực hiện các nghiệp vụ đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán. Để lưu ký chứng khoán, phải ký hợp đồng mở tài khoản lưu ký chứng khoán với thành viên lưu ký.

VSD nhận tái lưu ký chứng khoán các thành viên lưu ký với tư cách là người được thành viên uỷ quyền thực hiện các nghiệp vụ liên quan tới hoạt động việc đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng khoán. Để tái lưu ký chứng khoán, thành viên mở tài khoản lưu ký chứng khoán đứng tên thành viên lưu ký tại VSD.

Việc lưu ký chứng khoán để đảm bảo quyền lợi của khách hàng. Chứng khoán lưu ký tại thành viên lưu ký là tài sản thuộc sở hữu của khách hàng và được quản lý tách biệt với tài sản của thành viên lưu ký. Thành viên lưu ký không được sử dụng chứng khoán trong tài khoản lưu ký chứng khoán vì lợi ích của bên thứ ba hoặc vì lợi ích của chính thành viên lưu ký.

Qua bài viết trên, hy vọng bạn có thêm những kiến thức hữu ích trong đầu tư. Nếu có thắc mắc, hãy liên hệ ngay với chúng tôi để được giải đáp sớm nhất. Chúc các bạn thành công!

Xem thêm các bài viết: