AMM (Automated Market Maker) là gì? Liệu AMM có phải là cách mạng cho sàn giao dịch tương lai?

Tính thanh khoản luôn là điều tốt nhất để nhận định hiệu quả hoạt động của một sàn giao dịch tiền điện tử. Khoảng 2-3 năm vừa qua càng lúc càng nhiều các nền tảng hoạt động như một nhà xây dựng thị trường tự động amm ra đời. Nhưng thật ra vẫn chưa thật sự đông người thực sự hiểu kỹ amm là gì. Do đó trong bài viết này, mình sẽ chia sẻ đến bạn các kiến thức căn bản cần biết về amm (automated market maker).

Amm là gì?

Amm hay automated market maker là thuật ngữ sử dụng để chỉ công cụ giúp cung cấp tính thanh khoản tự động ảnh hưởng trên các sàn. Cấu trúc như một sàn hoạt động theo hướng phi tập trung khắc phục điểm yếu còn hiện hữu ở các sản phẩm tập trung ở thời điểm hiện tại.

Amm chào đời trong hoàn cảnh lĩnh vực công nghiệp tiền ảo ngày càng phát triển tầm ảnh hưởng. Nhiều sàn lớn như binance, coinbase, huobi đáp ứng khá tốt yêu cầu của trader crypto. Tuy nhiên, trong tiến trình đến gần giải pháp, trader vẫn đối mặt một số chướng ngại nhất định.

Việc cơ bản, kỹ thuật blockchain cung cấp cho khách hàng một môi trường bảo mật và ẩn danh. Nhưng thật ra cuối các sàn đầu tư, tính ẩn danh lại chưa từng có. Bởi thông sau một thời gian xây dựng tài khoản, khách hàng vẫn còn cần cung cấp dữ liệu riêng tư và tiến hành bước xác định danh tính bắt buộc. Bởi đó nếu có nhu cầu, nhiều người vẫn có thể truy ra gốc gác giao dịch và tên gọi của người làm.

Amm là gì?

Với các nền tảng tạo nên theo cấu trúc amm cam kết tính bảo mật và riêng tư hoàn toàn cho khách hàng. Vì thời điểm đó, khách hàng sẽ chỉ cần ghép nối ví lưu trữ với căn cứ thanh khoản tự động mà không nhất thiết cung cấp bất cứ một dữ liệu nào cả.

Cạnh đó, tính bảo mật trên các cơ sở amm còn được khách hàng nhận xét cực kỳ cao. Chưa có vấn đề quá lớn gây tổn thất như một số vụ hack sàn xảy ra trên sàn phi tập trung amm.

Cách thức hoạt động của automated market maker (amm)

Như tên gọi của công cụ này, automated market maker (amm) đồng thuận mua và bán tài sản một cách tự động. Vì amm có được giao thức trao đổi bằng những công thức toán học để ra giá tài sản chứ không phải một sổ lệnh. Ở các sàn bình thường, giá đặt hàng và giá đặt bán hoàn toàn do khách hàng đề ra và đưa lên, lúc bất cứ ai có yêu cầu mua hoặc bán thì lệnh đó sẽ được khớp và giao dịch được thực hiện. Với amm, sẽ không có bât kì lệnh nào được đặt sẵn. Có nghĩa rằng, cho dù mua hay bán thì giá của 2 đồng tiền đều hoàn toàn tương đương nhau.

Uniswap dùng công thức x*y = k, trong đó x là số lượng của một mã lời thông báo trong nhóm thanh khoản và y là số lượng của mã báo cáo kia. Trong công thức này; k là hằng số cố định, còn được hiểu là tổng thanh khoản của nhóm luôn phải để nguyên.

Cách thức hoạt động của automated market maker (amm)

Để dễ liên tưởng, bạn có thể hình dung thế này, trong tủ lạnh bạn có 10 trứng gà và 10 trứng vịt với tổng số là 20 trứng. Nếu bạn muốn rút ra 5 trứng gà thì bạn cần cho vào 5 trứng vịt. Như thế là tỉ lệ thời điểm hiện tại sẽ trở thành 15 vịt và 5 gà. Tuy nhiên điều đáng lưu ý là lần sau bạn sẽ phải gắn vào 6 trứng vịt và chỉ giành được 4 trứng gà thôi. Đương nhiên theo qui luật nhu cầu thời điểm này trứng gà lên giá, trứng vịt hạ giá. Tuy vậy sẽ không có giới hạn trong số lượng (là chỉ với 20 trứng) mà thực tiễn con số ấy là bất tận nên bạn có khả năng lấy sạch trứng gà khỏi tủ.

Vậy là có thể cho rằng rằng, trong amm việc rút một loại tiền ảo ra khiến tỉ lệ giữa chúng bị thay đổi, đi kèm việc giá giữa chúng cũng biến đổi theo.

Pool thanh khoản là gì?

Cách hoạt động của automated market maker (amm) yêu cầu cần có nguồn cung đôi bên loại tiền mã hóa một khi vào pool thanh khoản hay có thể cho rằng là một ngân hàng lưu trữ mạnh. Mục tiêu là để khách hàng trao đổi khi có yêu cầu. Để bù cho, họ được nhận một khoản phí nhất định lúc giao dịch được nảy sinh. Khoản phí thường là 0,3%. Dựa vào khoản phí này làm vị thế độc quyền lãi của các sàn bị phá vỡ lúc khách hàng cũng có khả năng được sử dụng phí giao dịch.

Xem thêm:

Ưu và nhược điểm của amm

Amm có được nhiều ưu điểm tuy nhiên nó vẫn tồn tại số ít điểm yếu cần thay đổi. Chính vì vậy, những nền tảng giao dịch theo dạng amm vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn cho sàn truyền thống.

Ưu điểm

Điểm mạnh của amm nằm ở tính ẩn danh, giao dịch tự động, bảo mật, thông tin rõ ràng.

Tính ẩn danh

Khách hàng hoàn toàn không phải mở tài khoản, cung cấp dữ liệu riêng tư và xác định danh tính. Thay vào đó, bạn chỉ cần có được một tài khoản ví tiền online là đã có thể kết nối với sàn amm, mọi thông tin đều ẩn hoàn toàn.

Giao dịch hoàn toàn tự động

Mọi giao dịch trên amm đều tiến hành hoàn toàn tự động. Bởi đó khách hàng không phải chờ thời gian khớp lệnh. Thay vào đó, trader chỉ cần quyết định loại coin muốn giao dịch, ngay tiếp đó giao dịch sẽ được làm tự động.

Bảo mật cao

Tiến trình trao đổi coin xảy ra trực tiếp. Sẽ được chuyển trực tiếp vào ví dự trữ đã gắn kết của khách hàng. Sàn amm hoàn toàn không giữ coin của khách hàng. Vì vậy khách hàng hoàn toàn không phải lo sợ rủi ro bị hack như khi lưu trữ trên sàn.

Dữ liệu minh bạch

Mọi giao dịch thi hành trên amm đều sẽ được ghi lại vào sổ cái blockchain. Chúng chẳng thể bị thay đổi nếu không có sự ưng thuận của tất cả chuỗi nút nhân diện. Dữ liệu để lại trên tay mang tính mãi mãi, chẳng thể bị mua chuộc bởi một ai. Chuyện này cũng có nghĩa không một ai có thể giao dịch gian lận.

Nhược điểm

Mức trượt giá cao

Amm có thể thay đổi tính thanh khoản cực kỳ tốt nhưng nó lại chưa thể khắc phục được mức trượt giá cao. Ví dụ như lúc bạn lấy quá lớn một loại tiền ảo nào đó, tất yếu thị trường của chúng sẽ được tăng lên.

Theo công thức k = x× y thì trị giá của k không thay đổi. Do đó x và y phải thay nhau tăng giảm cho nhau, anh sẽ chả khi nào cùng tăng hoặc giảm. Dựa vào đặc trưng này, amm xúc tiến khách hàng gia nhập gửi tiền vào nhóm thanh khoản.

Tổn hại vô thường (impermanent loss)

Hiện trạng này rất hay xảy đến với người đã gửi tiền vào nhóm pool thanh khoản. Impermanent loss là tình trạng lúc giá trị của các mã thông báo phía trong một pool thanh khoản không giống như giá trị của các mã thông báo gần giống ngoài nhóm. Điều đó là vì các công thức amm đặc cách cân bằng tỉ lệ, mang tới trị giá tài sản của bạn có thể không giống như ý nghĩa thực tế của chúng phía ngoài nhóm thanh khoản. Nếu bạn giao dịch các mã thông báo của bản thân ra khỏi pool thanh khoản, chúng ta sẽ bị lỗ vốn.

Chiều hướng thị trường điều chỉnh, khách hàng sẽ chọn lựa lấy ra loại tiền giá cao, chèn vào loại tiền mệnh giá nhỏ. Điều đó khiến pool thi thoảng vận hành không hiệu lực.

Phí giao dịch cao

Hầu hết các sàn amm hiện đều khai triển trên ethereum. Phí gas trên ethereum càng ngày càng đắt, nổi bật là lúc mạng lâm vào hiện trạng ách tắc. Phí giao dịch hàng chục usd thật sự quá đắt.

Các automated market maker (amm) tại thời điểm này dù cho còn nhiều giới hạn tuy nhiên cam kết đây sẽ trở thành một cuộc cách mạng blockchain giúp nền kinh tế đi vào hoạt động tốt hơn, loại trừ những đơn vị trung gian, các sàn tập trung có chức năng là nhịp cầu liên kết giữa người dùng như ở thời điểm hiện tại.

Xem thêm: