Hướng dẫn nhận biết một dự án DeFi lừa đảo (scam)

Theo Defi Pulse, mỗi ngày có đến hơn 10 tỷ usd bị khoá trong các giao thức defi. Dường như nhiệt lượng của thị trường defi vẫn chưa chắc sẽ ngừng lại ở đó. Tưởng chừng như lịch sử về một giai đoạn bùng phát ico năm 2017 đã trở lại. Căn cứ vào đó, những dự án đầu tư defi scam (lừa đảo) cũng đang chen chúc vào giữa cơn sóng to này để tận dụng kiếm tiền từ thị trường. Trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết một dự án DeFi lừa đảo và cách để tránh chúng.

Đặc điểm thường thấy của một dự án DeFi scam

Các dự án DeFi lừa đảo thường đặt tên dự án “ăn theo” các dự án DeFi đã tạm thời “thành công”

Định nghĩa thành công đối với những dự án đầu tư defi hiện nay là việc họ có khả năng gọi được số vốn trong một thời gian ngắn. Những dự án đầu tư thời điểm này phần nào đã chứng tỏ được sức tác động của chúng đối với giới đầu tư. Họ đầu tư vì khả năng và những gì mà dự án đầu tư đã thể hiện được trong khoảng thời gian mới trôi qua.

Tuy nhiên theo sự thành công đó, các dự án đầu tư defi scam lại vô tình lấy tên na ná. Việc vô tình này làm khá nhiều nhà đầu tư nhầm tưởng đây chính là một dự án đầu tư fork của dự án đầu tư gốc. Họ lầm tin rằng những dự án đầu tư defi scam này có chung nhóm với dự án đầu tư gốc kia. Hiển nhiên, với cách thức quảng bá như vậy, chuyện khiến nhà đầu tư hiểu lầm là vấn đề không thể tránh khỏi.

Cách nhận biết DeFi scam

Có quá nhiều người bàn tán về một dự án, nó có thể là một dự án DeFi scam

Thực tiễn thì đối với đầu tư tiền mã hóa nói riêng, có một cách đầu tư mà đa số giới đầu tư thường dùng là bơi cùng cá mập. Là vì lúc mọi người thần tượng hoặc quan sát một người nổi tiếng nào đó thì nhất định những lời nói của họ sẽ trở thành kim chỉ nam cho việc đầu tư của mọi người. Tuy nhiên đáng tiếc là điều đó không phải thời điểm nào cũng đúng.

Vừa qua một đoạn tin nhắn trên telegram đã bị lộ cùng một bí mật động trời. 50 người có tầm ảnh hưởng trong ngành cryptocurrency đã và đang lên phương án cho một đợt pump & dump cho một quy mô đầu tư defi được gọi là few. Một trong các kẻ thủ mưu là Anthony Sassano (đồng sáng lập của ethhub.io). Mục tiêu của họ tận dụng tầm ảnh hưởng của bản thân trên mạng internet để biến một token few trở thành có trị giá trong mắt giới đầu tư. Từ đó, họ sẽ kiếm được lãi kếch xù từ nó. May mắn là lộ trình này chưa kịp thực hành thì đã bị bại lộ.

Chuyện này rút ra một kinh nghiệm rằng các kols không phải thời điểm nào cũng đứng về phía mọi người. Trên cơ sở đó, nếu có một dự án đầu tư nào nhận được sự đồng tình của quá nhiều người có tầm ảnh hưởng thì nó cũng có khả năng là biểu hiện của một quy mô đầu tư defi scam. Hãy tỉnh táo để tìm hiểu kỹ càng về dự án đầu tư thay vì mê muội tin theo thần tượng của bản thân.

Không có thông tin về đội ngũ phát triển dự án

Tới đây thì nhiều người sẽ có những suy nghĩ liên tưởng đến bitcoin, đâu ai thấy được rằng nhóm phát triển đứng phía sau nó đâu? Thực tế đúng là như thế. Với một dự án đầu tư blockchain, theo quan điểm đối tượng của bản thân thì đội dev có thể không để lộ danh tính. Tuy nhiên những thành phần khác như tổng giám đốc điều hành, advisor hay marketing thì đều giấu tên lại là một điều nghi ngờ. Liệu rằng đó có phải là một dự án đầu tư defi scam hay không?

Bitcoin (btc) dường như là dự án đầu tư blockchain độc nhất sống trong màn đêm mà nó vẫn thành công. Một dự án đầu tư defi thu hút tiền của nhà đầu tư thì thông tin càng rõ ràng về những lãnh đạo càng tốt. Giả định nhiều điều lấp lửng, khi phát giác là một dự án đầu tư defi scam thì thời điểm đó nhiều điều mất tích một cách gọn gàng sạch sẽ. Tôi đoán rằng chúng ta sẽ không muốn mình trở thành nạn nhân của những dự án đầu tư defi scam như thế chứ?

Mục tiêu của các dự án đầu tư defi scam là tận dụng con sóng của thị trường để hốt bạc. Vì lẽ đó họ sẽ không để ý nhiều đến các kênh tin tức cho giới đầu tư. Hoặc nếu có thì cũng rất qua loa. Nếu thiếu hẳn, hãy cho đó một chiếc cờ đỏ báo trước 1 dự án đầu tư defi scam.

Yfdex. Finance là một minh chứng tiêu biểu cho tình huống này. Dự án đầu tư thời điểm này được ra mắt khẩn trương. Thiếu hẳn những thông tin về nhóm có liên quan đến dự án đầu tư thời điểm này. Và tất yếu, nó mất tích cũng với vận tốc nhanh không thua kém. Chỉ 2 ngày sau trình làng, dự án đầu tư defi scam này đã cuỗm của giới đầu tư lượng tiền hơn 20 triệu usd.

Xem thêm:

Không có sản phẩm hay lộ trình phát triển cụ thể

Rất nhiều các dự án đầu tư blockchain nói chung và defi scam nói riêng đều đối mặt lỗi này. Hoặc là họ sẽ vẽ ra một sản phẩm ảo để che mắt nhà đầu tư. Hoặc là họ bỏ trống tất cả. Một dự án đầu tư blockchain chẳng thể hoàn thiện chỉ trong một vài tháng. Bạn biết ethereum 2.0 đúng không? Tính từ thời khắc nó mở đầu khởi tạo, tới bây giờ đã nửa thập kỷ qua đi tuy nhiên dự án đầu tư vẫn chưa hoàn thiện vì nó khá không đơn giản.

Trên cơ sở đó, một dự án đầu tư không liên tục cập nhật về nhịp độ tiến triển sản phẩm. Thay vào đó họ chỉ chú trọng chính vào các công việc marketing thì tỉ lệ cực kỳ cao nó sẽ được xếp hạng vào các dự án đầu tư defi scam.

Những dự án DeFi scam thường thiếu kênh giao tiếp với nhà đầu tư

Có 1 yếu tố mình nhận định cực kỳ cao ở các dự án đầu tư defi nói riêng là việc họ liên tục giao tiếp với giới đầu tư. Việc giao tiếp này không chỉ nằm ở việc giúp NĐT trả lời các câu hỏi, nó còn là thời điểm để nhóm phát triển tiếp thu quan điểm từ giới đầu tư. Hầu hết các dự án đầu tư defi ở thời điểm hiện tại đều dùng được các kênh mạng xã hội như discord, telegram,… để lấy ý kiến của NĐT.

Với những dự án đầu tư defi scam, dường như họ rất sợ điều đó. Hầu như bạn không dò thấy các kênh trò chuyện nào với họ. Hoặc nếu có, nó cũng không liên tục được trò chuyện, tin tức lui tới. Với nền tảng giải pháp phi tập trung, mọi lựa chọn tác động đến dự án đầu tư đều nên có sự cấp phép của giới đầu tư thay vì đội dev triệt để lựa chọn như ở thời điểm hiện tại.

Không được audit (đánh giá an ninh) cũng có thể là dự án DeFi scam

Việc nhận định an ninh cho các dự án đầu tư defi ở thời điểm hiện tại có thể nói rằng là 1 vấn đề bắt buộc. Ngoài ra, việc đánh giá không những xảy ra 1 lần. Hãy hình dung bất cứ một biến đổi nào bất kể nhỏ nhất có liên quan đến chuỗi đều nên được audit. Bởi thế, với những dự án đầu tư defi scam, thường họ sẽ cho qua khâu này. Một phần vì chi phí rất đắt, một phần để nhanh có kết quả để lần đầu tiên giới thiệu nhà đầu tư.

Hẳn mọi người chưa quên bài học về dự án đầu tư Yam Finance. Với đà tăng trưởng quá nhanh, dự án đầu tư lần đầu tiên giới thiệu đúng quãng thời gian trào lưu Yield Farming đang dâng cao dẫn tới họ cho qua phạm trù audit. Dù cho số tài sản 650 triệu usd bị khoá trong Yam vẫn ổn định tuy nhiên sau đợt tấn công đó, số tài sản này hầu như vô dụng.

Cách phòng tránh những dự án DeFi lừa đảo

DYOR (Do Your Own Research)

Với bất cứ một dự án đầu tư nào, hãy tìm hiểu kỹ càng về nó trước thời điểm xác nhận lựa chọn. Bạn có thể tìm các hồ sơ có liên quan đến dự án đầu tư trên trang web hoặc luận bình trực tiếp với nhóm phát triển của chính dự án đầu tư. Những dự án đầu tư defi scam, những hồ sơ cụ thể về dạng này thường sẽ không dồi dào.

Whitepaper bình thường sẽ trở thành hồ sơ phổ thông nhất làm cho bạn tìm hiểu về dự án đầu tư. Tuỳ vào hiểu biết về crypto và cảm nghĩ của cá nhân để bạn có thể nhận xét được dự án đầu tư có cơ hội để phát triển hay không. Hơn nữa bạn nên định giá về ý nghĩ dự án đầu tư đó thông qua các đối thủ cạnh tranh, nguồn lực từ nhóm phát triển của dự án đầu tư,… Toàn bộ những thứ đó sẽ đem đến cho bạn một hình vẽ lý tưởng nhất về nó.

Cách phòng tránh DeFi scam

Xem lại những đánh giá về dự án

Đây chính là một phương án khác để cho bạn kiểm tra độ tin tưởng của một dự án đầu tư defi. Điều đó mở đầu bằng giải pháp xem các báo cáo nhận xét có liên quan đến dự án đầu tư đó (audit). Bất cứ dự án đầu tư defi nào đáng giá họ sẽ mời những người có chuyên môn phẩm bình trong ngành như chainsecurity, quantstamp, trail of bits openzeppelin,… để tổ chức nhận xét bằng tay dự án đầu tư.

Kế tiếp cần điều tra là những gì hàng chục triệu người khác đang nói, gồm có chính các đơn vị phát hành, trên website của họ và các nơi trao đổi khác. Hãy thử xem cách họ xử trí các cuộc khó khăn truyền thông (nếu có) có liên quan đến dự án đầu tư.

Giám sát, kiểm tra các giao dịch của dự án

Tuy rằng blockchain là giấu tên tuy nhiên cũng hãy nhớ nó còn có tính rõ ràng nữa. Thông qua các công cụ như etherscan khiến bạn có thể tra ra các thông tin liên quan đến dự án đầu tư. Hoặc với ethprotect khiến bạn có thể tìm được gốc tích của các khoản tiền đó.

Nếu bạn nhìn thấy các địa chỉ ví có tín hiệu có liên quan đến tiền bẩn lúc tìm hiểu thông tin hợp đồng thông minh, thì bạn biết rằng đó là biểu hiện của một dự án đầu tư defi scam. Trên cơ sở đó, hãy tránh truy cập website của dự án đầu tư hoặc đầu tư vào những sản phẩm của họ.

Phân biệt những dự án fake

Hầu hết token defi dùng mã thông cáo dựa theo blockchain ethereum để vận hành. Ngoài ra, với một thành viên mới sẽ không dễ cho họ để phát giác sự khác lạ giữa token chuẩn và token fake. Những kẻ lừa gạt thường tạo nên một dự án đầu tư với một thương hiệu nghe có vẻ na ná như một vài dự án đầu tư đã thành công mà mình có nhắc tới bên trên. Và tất nhiên, tâm lý thời điểm hiện nay của những nhà đầu tư mới là cứ thấy quen thì mua.

Chỉ bằng những bước đơn giản bạn có thể biết tổng cộng những gì thiết yếu để định vị xem đó thực sự là một thứ phù hợp với luật pháp hay không? Lời khuyên cho bạn là search dữ liệu dự án đầu tư trên nhiều thông tin được đánh giá cao như coingecko, coinmarketcap hay github,… Hơn nữa, các kết nối của dự án đầu tư mang tới đâu? Nếu là vì một kết nối chết, thì bạn phải xem xét việc đưa nó vào danh mục các dự án đầu tư defi scam rồi.

Trên đây là những đặc điểm chung nhất thường thấy của một dự án DeFi scam. Đương nhiên, mỗi một dự án khác nhau thì sẽ có những mánh khoé riêng hòng qua mắt các nhà đầu tư. Vì vậy hãy thật xem xét cẩn thận trước các quyết định đầu tư của mình nhé.

Xem thêm: