Rug pull là gì? Hướng dẫn cách phòng tránh Rug pull trong crypto

Các dự án đầu tư phi tập trung giúp khách hàng không phụ thuộc về tài chính và phòng vệ quyền riêng tư của khách hàng với nhiều tính năng nổi bật. Tuy nhiên nó cũng có một nguy cơ lớn đó là rug pull. Vậy rug pull là gì? Làm thế nào để phòng tránh rug pull? Bài viết hôm nay sẽ giúp bạn lý giải vấn đề này.

Rug pull là gì?

Rug pull bắt nguồn từ cụm từ pull the rug out from under (someone), tức là rút một cách ngạc nhiên. Rug pull có thể dịch là qua cầu rút ván.

Trong ngành tiền điện tử và hệ thống phi tập trung (defi), rug pull là định nghĩa chỉ các phi vụ lừa đảo mà dự án đầu tư tạo nên kết quả chuyên nghiệp. Tiếp theo ra mắt token và công bố trên các sàn dex thông qua các pool thanh khoản như uniswap hay pancakeswap.

Rug pull là gì?

Kế tiếp, dự án đầu tư sẽ tiến hành làm giá, marketing thu hút khách hàng vào dùng và mua token đó trên các sàn dex. Như thế giá của token đó sẽ tăng và đến một mức nào đó đội dev sẽ rút pool hoặc xả toàn thể token để lấy lãi và xóa dự án đầu tư.

Rug pull hoạt động như thế nào?

Ở thời điểm hiện tại để tạo nên một token đã không còn quá khó khăn trên một số các hệ thống phi tập trung như ethereum (eth) và binance smart chain (bsc), tuy nhiên để token đó có trị giá nó cần có pool thanh khoản dành cho ai dùng. Nên việc stake để tăng thanh khoản và trị giá cho token đồng thời là một điều trọng yếu.

Có thể hiểu giản đơn hơn, pool token cộng với pool thanh khoản bằng tổng giá trị của token. Lúc pool thanh khoản được tăng thêm từ việc stake thì trị giá của pool token cũng sẽ được tăng lên.

Cách rug pull hoạt động trên thị trường tiền ảo có nghĩa là lúc giới đầu tư lớn rút vốn từ pool thanh khoản sẽ làm suy giảm trị giá của token, tiếp đó những cổ đông khác tâm lí sợ sẽ không ngừng rút vốn của họ khiến trị giá của token giảm sâu, và không còn tính thanh khoản. Tồi tệ nhất là pool thanh khoản chẳng thể thanh khoản cho khách hàng và trị giá token bằng 0.

Xem thêm:

Các vụ rug pull lớn trong lịch sử

Chainalysis đã đưa ra nghiên cứu tâm niệm rằng trong năm 2021, thị trường tiền điện tử đã để xảy ra đến 24 vụ rug pull, gây tổn thất đến 2,8 tỷ usd. Con số này chiếm đến 37% lượng tiền 7,7 tỷ usd bị thất thoát trong do các thủ đoạn lừa bịp crypto. So với năm 2020, rug pull đã tăng vượt trội cả về lượng lẫn tổn thất.

So sánh thiệt hại do rug pull trong năm 2020 và 2021

Sushiswap

Có 1 dự án đầu tư rug pull tương đối nổi tiếng trên thế giới defi là sushiswap. Kể từ khi dự án đầu tư gia tăng và giá sushi đạt mốc cao nhất, một dev trong dự án đầu tư là chef nomi đã bất ngờ rút lượng lớn thanh khoản giá trị 14 triệu usd khiến cho trị giá của sushi bị giảm sâu. Làm giá giảm thiểu từ 9$ xuống 1$ trong khoảng thời gian chưa đầy 1 tuần.

Nhưng tiếp theo, Sam Bankman-fried – tổng giám đốc điều hành của ftx đã cứu vớt dự án đầu tư bằng phương pháp ra mặt cầm quyền khống chế từ tay Chef Nomi. Từ đó, dự án đầu tư thu hồi lại được lòng tin từ xã hội và tiến triển đến hôm nay.

Thodex

Không phải toàn bộ các dự án đầu tư rug pull đều là các dự án đầu tư defi, rug bull nhiều nhất trong lịch sử có liên quan đến thodex, một sàn giao dịch tiền điện tử tập trung của Thổ Nhĩ Kỳ. Tổng giám đốc điều hành đã mất tích khi vừa mới ngừng rút tiền của khách hàng, mang tới tổn thất hơn 2 tỷ usd.

Cách phòng tránh rug pull

Để tránh rug pull, mọi người cần điều tra các vấn đề của dự án đầu tư để né việc mất tài sản. Đây là một số điểm mà bạn nên quan tâm:

Nhóm phát triển nặc danh: lúc nghiên cứu một dự án đầu tư nào đó bạn nên điều tra team đứng sau thông qua website dự án đầu tư. Hãy cẩn thẩn với các quy mô đầu tư không hiển thị dữ liệu nhóm founder và dev.
Không có kiểm toán (audit): các dự án đầu tư tiền mã hóa cần lưu tâm nhất bắt buộc phải kiểm định bảo mật không phụ thuộc về code. Một dự án đầu tư không có audit của bên thứ ba chẳng cần phải lường gạt. Tuy nhiên bạn cần tìm hiểu dự án đầu tư sâu hơn trước thời điểm đầu tư vào nó.
Phân bổ token không cân xứng: điều tra việc phân bổ của một dự án đầu tư trên các trang như etherscan sẽ cho bạn biết ai là người nắm giữ nguyên số lượng nhiều nhất và cách chúng được phân phối. Nếu 1 hoặc 2 ví độc nhất nắm giữ lượng lớn nguồn cung cấp thì việc bán toàn bộ cùng 1 lúc rất đơn giản. Thời điểm đó khiến nguy cơ mua chuộc giá cao hơn.
Thanh khoản thấp: lúc list lên các sàn dex, dự án đầu tư nên tạo thanh khoản trên các amm, việc tạo thanh khoản thấp (dưới một trăm ngàn đô) có khả năng là dự án đầu tư lừa gạt.
Mở khóa thanh khoản: trên các amm lớn đều có phần lock thanh khoản lúc tạo, để dự án đầu tư chẳng thể rút pool trong 1 khoảng thời gian nhất định nhằm mang tới sự tin tưởng cho nhà đầu tư. Hãy cẩn thận với các dự án đầu tư có pool thanh khoản không được lock.

Lúc lĩnh vực công nghiệp blockchain đang xây dựng lớn mạnh lên, rug pull cũng đang trở nên thường gặp hơn trong thị trường tiền mã hóa, defi và các dự án đầu tư nft, gamefi. Các bạn nên có sự phân tích và nghiên cứu những biểu hiện cụ thể, để có thể tránh khỏi chúng. Hy vọng thông tin này đem đến cho bạn các dữ liệu hữu ích để bạn tham gia vào thị trường tiền ảo an toàn hơn.

Xem thêm: